Η διαφορά Πατρός και Κτίστη

Ὑπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ "Πατρός" καί "Κτίστη". Καί αὐτοί πού προσπαθοῦν νά δικαιολογηθοῦν συγχέοντας αὐτές τίς δυό ἐντελῶς διαφορετικές ἔννοιες, γιά μία φορᾶ ἀκόμα ἐκτίθενται γιά τήν προχειρότητά τους.

1. Τό ἐπιχείρημα τῆς ἀτρεψίας τοῦ Πατρός

Ἔχουμε δείξει κατ' ἐπανάληψιν σέ πολλά μας ἄρθρα ὅτι ὁ Υἱός εἶναι ΑΝΑΡΧΟΣ ὅπως ὁ Πατήρ, σέ ἀντίθεση μέ τούς ἰσχυρισμούς τῶν αἱρετικῶν Ἀριανιστῶν, πού ὑποστηρίζουν ὅτι δῆθεν κάποτε ὁ Υἱός δέν ὑπῆρχε, καί ὅτι εἶναι κτίσμα καί ὄχι γέννημα ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός. Καί αὐτό τό ἔχουμε δείξει μέ πλῆθος στοιχεῖα καί ἀποδείξεις. Ἀνάμεσα στά ἐπιχειρήματα πού ἔχουμε χρησιμοποιήσει γιά νά δείξουμε τήν ὀρθότητα τῆς Χριστιανικῆς θέσης, ὅτι ὁ Υἱός ὡς ἄχρονος Δημιουργός του Χρόνου δέν εἶναι δυνατόν νά ἔχει χρονική ἀρχή μιλήσαμε καί γιά τό ἐπιχείρημα τῆς "ἀτρεψίας τοῦ Πατρός". Τό ἐπιχείρημα τῆς ἀτρεψίας τοῦ Πατρός, εἶναι τό ἑξῆς:

"Ἐφ' ὅσον ὁ Πατήρ εἶναι ΕΚΤΟΣ ΧΡΟΝΟΥ, καί ἡ τρεπτότητα (ὅπως κάθε μεταβολή), προϋποθέτει χρόνο, εἶναι ΑΤΡΕΠΤΟΣ, καί δέν ὑπάρχει σέ Αὐτόν ὁποιαδήποτε μεταβολή. Εἶναι ἴδιος πάντα, χωρίς νά ἀλλάζει. Ἐάν λοιπόν ὑποθέταμε ὅτι ὁ Υἱός ἔχει ἀρχή στόν χρόνο, ὅπως ἰσχυρίζονται ὁρισμένες αἱρετικές ὁμάδες, τότε θά ἔπρεπε κατ' ἀνάγκην νά δεχθοῦμε ὅτι ὁ Θεός ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ. Γιατί θά ὑπῆρχε καιρός κατά τόν ὁποῖο δέν ἦταν Πατέρας τοῦ Υἱοῦ Τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐφ' ὅσον ὅμως ἡ Πατρότητα εἶναι χαρακτηριστικό της ὑπόστασης τοῦ ἄχρονου Πατρός, πρέπει κατ' ἀνάγκην νά δεχθοῦμε ὅτι καί ὁ Υἱός εἶναι ἄχρονος, καί γεννᾶται ἀχρόνως ἀπό τόν Πατέρα, χωρίς νά ἔχει χρονική ἀρχή. Γιατί ἀλλοίμονο ἄν ὁ Υἱός ἦταν κτίσμα, καί ὁ Πατέρας ἔτσι ἐξαρτοῦσε τήν ὑπόστασή του ἀπό κάτι κτιστό πού βρίσκεται ἐν χρόνῳ. Τότε καί ὁ Πατήρ θά ἦταν ἐν χρόνῳ καί τρεπτός, ἄρα δέν θά ἦταν κάν Θεός".

2. Τό ἄντ-ἐπιχείρημα τῶν Ἀριανιστῶν

Παρά τή σοβαρότητα τοῦ ἐπιχειρήματος αὐτοῦ, οἱ αἱρετικοί του Ἀριανισμοῦ, κάνουν μία ὕστατη προσπάθεια νά ξεφύγουν ἀπό τό συντριπτικό αὐτό ἐπιχείρημα. Καί τό κάνουν αὐτό, ὄχι δίνοντας μία ἀπάντηση στό "πώς εἶναι δυνατόν ὁ Πατήρ νά ἔχει γιά Υἱό ἕνα κτίσμα, καί νά ἐξαρτᾶται ὡς ἀναλλοίωτος ἀπό αὐτό", ἀλλά θέτοντας μέ τή σειρά τούς μία ἐρώτηση, μέ τήν ὁποία νομίζουν ὅτι ξεφεύγουν ἀπό τό ἀδιέξοδο στό ὁποῖο τούς ὁδηγεῖ ἡ αἱρετική τους θεώρηση περί "κτιστοῦ υἱοῦ".

Λένε λοιπόν οἱ αἱρετικοί:

"Στό σκεπτικό αὐτοῦ τοῦ Ὀρθόδοξου ἐπιχειρήματος περί μεταβολῆς τοῦ Πατρός, πρέπει νά ὑπάρχει λογικό λάθος. Ἐπειδή ἄν ὁ Πατήρ θά ἔχανε τήν ἀτρεψία του ἀπό τή Δημιουργία τοῦ Υἱοῦ, ἐπειδή ΘΑ ΓΙΝΟΤΑΝ Πατήρ ἐξ αἰτίας ἑνός κτίσματος, τότε πῶς εἶναι δυνατόν νά μή χάνει τήν ἀτρεψία του, ὅταν ΕΓΙΝΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ, πλάθοντας κτίσματα ἐν χρόνῳ;"

Πρόκειται γιά ἕνα πολύ πονηρό (ἀλλά ἀφελές καί πρόχειρο) ἐπιχείρημα, τό ὁποῖο προτάσσουν οἱ Ἀριανιστές, ΟΧΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΝ στό ἐρώτημα πού τούς θέτουμε περί Υἱοῦ, ἀλλά γιά νά μᾶς ποῦν: "κι ἐσεῖς τό ἴδιο πρόβλημα ἀντιμετωπίζετε μέ τό θέμα τῆς κτίσης, ἄρα μή χρησιμοποιεῖτε τό ἐπιχείρημα αὐτό"!

Ὅμως τούς διαφεύγουν πάρα πολλές παράμετροι τοῦ θέματος, καί αὐτό ἀκριβῶς θά ἀναλύσουμε στή συνέχεια τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ, γιά νά δείξουμε γιά μία φορᾶ ἀκόμα, τήν εὐκαιριακή προχειρότητα τῆς Ἀριανιστικῆς πλάνης.

3. Παρατηρήσεις στό Ἀριανιστικό ἐπιχείρημα

Ἄς κάνουμε ὅμως πρῶτα μερικές παρατηρήσεις ἐπί τοῦ ἐπιχειρήματος αὐτοῦ:

1. Παρατηροῦμε ὅτι ἡ προσπάθειά τους δέν εἶναι νά ἀπαντήσουν σέ αὐτό τό παράδοξό της πίστης τους, πού ἀκυρώνει τή Θεότητα τοῦ Πατρός, ἀλλά νά βροῦν τρωτά καί στούς Χριστιανούς! Κάτι δηλαδή σάν τόν Ἀδάμ καί τήν Εὕα, πού ὅταν ἁμάρτησαν, ἀντί νά ζητήσουν συγνώμη, ἔριξαν τό φταίξιμο σέ ἄλλους, ὁ μέν Ἀδάμ στήν Εὕα, ἡ δέ Εὕα στό φίδι. Καί αὐτό φανερώνει τήν ΑΜΕΤΑΝΟΗΣΙΑ τούς ἀφ' ἑνός, καί τήν ἀνευθυνότητά τους, ὡς ἐκζητητῶν τῆς ἀλήθειας.

2. Παρατηροῦμε ἐπίσης τήν τυχοδιωκτική τους προχειρότητα, νά συγχέουν δυό τόσο διαφορετικές ἔννοιες, ὅπως τό κτιστό καί τό γέννημα τῆς φύσης τοῦ Θεοῦ.

3. Παρατηροῦμε ὅτι δέν κατανοοῦν κάν τήν ἔννοια τοῦ χρόνου ὡς κτίσματος τοῦ Θεοῦ, ὅταν θεωροῦν ὅτι ὁ Θεός "δέν ἦταν κτίστης πρίν δημιουργήσει".

Στά πλαίσια τῶν τριῶν αὐτῶν παρατηρήσεων στή συνέχεια θά δώσουμε ἀπάντηση στό ἄντ-ἐπιχείρημα τῶν Ἀριανιστῶν, δείχνοντας ἔτσι, ὅτι ἐμεῖς, ὅσο πρόχειρο καί παράλογο ἄν εἶναι κάτι πού μας λένε, δέν ἀρκούμαστε σέ μία εὐκαιριακή ἀπάντηση, οὔτε στό νά ποῦμε: "κι ἐσεῖς λάθος ἔχετε, ἄρα ὅλα καλά", ἀλλά ὡς λαός ἀληθείας ΑΠΑΝΤΑΜΕ μέ λογική καί ὑπευθυνότητα, ἀλλά καί μέ λόγο γνώσεως καί ἀληθείας.

4. Ἡ ἐν χρόνῳ δημιουργία τοῦ Θεοῦ

Καί ξεκινᾶμε ἀπό τήν ἔννοια τῆς ἐν χρόνῳ δημιουργίας τοῦ Θεοῦ. Τό ὅτι δέν κατανοοῦν οἱ Ἀριανιστές ΚΑΘΟΛΟΥ τήν ἔννοια τοῦ χρόνου, εἶναι προφανές, ἀπό τό ὅτι θεωροῦν ὅτι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, διά τοῦ ὁποίου ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ὅτι ὁ Πατήρ δημιούργησε ΤΑ ΠΑΝΤΑ (ἄρα καί τόν χρόνο), εἶναι δυνατόν νά ἔχει ἀρχή στόν... χρόνο! Μά πώς εἶναι δυνατόν νά ἔχει χρονική ἀρχή ὁ Υἱός, ὅταν καί οἱ ἴδιοι δέχονται ὅτι δημιούργησε τόν χρόνο; (Ἰωάννης 1/ἅ: 3 καί Ἑβραίους 1/ἅ: 2).

Ὅμως, αὐτός καθεαυτός ὁ χρόνος, ἐφ' ὅσον εἶναι δημιούργημα, ἔχει καί αὐτός ἀρχή! Καί πότε ὁ Θεός δημιούργησε τόν χρόνο; Μά φυσικά "στήν ἀρχή". Ἀπό τότε πού ὑπάρχει χρόνος, ὑπάρχει χρονική ἀρχή, καί ἀπό τότε πού ὑπάρχει χρονική ἀρχή, ὑπάρχει χρόνος! Καί εἶναι παράλογο νά πεῖ κανείς ὅτι ὁ χρόνος ὑπάρχει "πρίν" τήν ἀρχή τῆς κτίσης, (ἐφ' ὅσον μέ τόν χρόνο λαμβάνει ὕπαρξη ἡ κτίση), ὅπως παράλογο εἶναι νά πεῖ κανείς ὅτι ὁ Θεός δέν ἦταν Κτίστης, ΠΡΙΝ ὑπάρξει ὁ χρόνος! Γιατί ἐφ' ὅσον ἡ κτίση ξεκινάει μέ τόν ἴδιο τόν χωροχρόνο, ἀπό τότε πού ὑπάρχει χρόνος, ὁ Θεός εἶναι Δημιουργός, καί δέν ὑπῆρξε ποτέ χρονικό διάστημα κατά τό ὁποῖο ὁ Θεός νά μήν ἦταν Δημιουργός!!! Αὐτό καί μόνο, μαρτυρεῖ τήν προχειρότητα καί τή φαιδρότητα τοῦ ἐπιχειρήματος τῶν αἱρετικῶν Ἀριανιστῶν, ὅταν μας μιλοῦν γιά "μεταβολή" (δηλαδή ἐν χρόνῳ φυσικά) τοῦ Θεοῦ, ὅταν "ἔγινε" Δημιουργός. Μία τέτοια μεταβολή φυσικά ποτέ δέν ἔγινε, ἐφ' ὅσον ἀπό τήν ἀρχή τοῦ χρόνου, ὁ Πατήρ εἶναι ὁ Δημιουργός Του, διά τοῦ Υἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι.

Ὅμως, ἄν καί ἤδη δείξαμε τήν προχειρότητα τῶν σκέψεών τους, δέν θέλουμε ἁπλῶς νά ἀποκρούσουμε ἕνα ἐπιχείρημα, ἀλλά νά διεισδύσουμε στήν ἀλήθεια, ἀκόμα καί... βοηθώντας τους νά ἐκφρασθοῦν, (μία καί οἱ ἴδιοι δέν εἶναι σέ θέση νά διατυπώσουν ὀρθά μία σκέψη). Γιατί ναί μέν ἡ διατύπωσή τους εἶναι ἐντελῶς παράλογη, ἀλλά θά μποροῦσαν νά τή διατυπώσουν διαφορετικά, γιά νά ἔχει νόημα. Ἡ σωστή διατύπωση λοιπόν, μέ δεδομένα τά παραπάνω περί χρόνου, θά ὄφειλε νά εἶναι ἡ ἑξῆς:

"Πῶς ὁ Πατήρ θά ἦταν ἐξαρτημένος ἀπό τόν Υἱό τοῦ ἄν ὁ Υἱός ἦταν κτίσμα, στό νά γίνει Πατήρ, καί δέν εἶναι ἐξαρτημένος ἀπό τήν κτίση, στό νά γίνει Δημιουργός;"

Σέ αὐτό θά ἀπαντήσουμε στό ἑπόμενο σημεῖο.

5. Ἡ διαφορά Πατρότητας καί Κατασκευῆς

Στό σημεῖο αὐτό βρίσκεται καί ἡ οὐσία τῆς ἀπάντησής μας. Ὁ Υἱός, ὡς γιός, εἶναι ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΟΥΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ. Σέ ἀντίθεση, ὅταν κάτι κατασκευάζεται, δέν εἶναι τῆς ἴδιας οὐσίας μέ τόν κατασκευαστή. Τό τραπέζι, δέν εἶναι τῆς οὐσίας τοῦ μαραγκοῦ. Οὔτε τό σπίτι, τῆς οὐσίας τοῦ κτίστη. Τό παιδί ὅμως τοῦ μαραγκοῦ ἤ τοῦ κτίστη, εἶναι τῆς οὐσίας τοῦ πατέρα του. Καί ἀπό αὐτή τήν πρώτη προσέγγιση, κατανοοῦμε ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά χρησιμοποιοῦμε τίς λέξεις: "πατέρας" καί "κτίστης" σάν νά ἔχουν τήν ἴδια ἀξία καί σημασία. Ἡ λέξη: "πατέρας", εἶναι ΠΟΙΟΤΙΚΩΣ ΑΝΩΤΕΡΗ ἀπό τή λέξη: "κτίστης".

Πῶς χρησιμοποιοῦμε λοιπόν στήν καθημερινή μας ζωή τίς δυό αὐτές λέξεις;

Ἄς πάρουμε γιά παράδειγμα ἕναν Ἀρχιτέκτονα. Ἀπό τή στιγμή πού ἀποφοίτησε ἀπό τίς σπουδές του καί πῆρε τό πτυχίο του, ΕΙΝΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ! Ἀκόμα καί ἄν δέν ἔχει ἀκόμα κτίσει κανένα κτίριο! Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ ἕναν Πολιτικό Μηχανικό. Εἶναι Πολιτικός Μηχανικός, ἀπό τή στιγμή πού θά πάρει τό πτυχίο του. Δέν γίνεται μέ τή δημιουργία ἑνός κτιρίου. Καί φυσικά τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ κάθε τομέα κατασκευῆς. Ἀπό τή στιγμή πού κάποιος ἔχει τά φόντα νά δημιουργήσει κάτι, θεωρεῖται ΜΑΣΤΟΡΑΣ, καί ΠΡΙΝ ἀκόμα τό δημιουργήσει.

Τί συμβαίνει ὅμως μέ τή λέξη: "πατέρας"; Μήπως ἰσχύει τό ἴδιο;

Ὄχι βέβαια! Γιά νά ὀνομαστεῖ κάποιος "πατέρας", δέν ἀρκεῖ νά ἔχει "δυνάμει" τά φόντα γιά νά γίνει πατέρας. Ἀλλά πρέπει νά ΕΧΕΙ ΓΕΝΝΗΣΕΙ ΤΕΚΝΟ ΕΚ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ! Διαφορετικά, θά λεγόταν "πατέρας" ὁποιοσδήποτε ἔχει τίς δυνατότητες νά γίνει πατέρας! Νά λοιπόν ἡ διαφορά του νά γεννᾶς ἐκ τῆς οὐσίας σου ἀπό τό νά δημιουργεῖς κάτι ἐκτός τῆς οὐσίας σου. Καί ἔτσι ἡ ἀπάντηση στό ἐπιχείρημα τῶν Ἀριανιστῶν, ἤδη ἔχει ἀρχίσει νά διαφαίνεται.

Ἐρχόμενοι τώρα στό θέμα μας περί τοῦ Θεοῦ, ἐδῶ ἀκριβῶς βρίσκεται ἡ διαφορά. Ὁ Υἱός εἶναι τῆς αὐτῆς οὐσίας μέ τόν Πατέρα. Καί ὁποιαδήποτε γέννηση τοῦ Υἱοῦ ἐν χρόνῳ, θά ἀλλοίωνε ἐν χρόνῳ τήν ὑπόσταση τοῦ Πατρός!!! Θά σήμαινε ὅτι ὁ Πατήρ μεταβάλλεται ἐν χρόνῳ, καί γίνεται Πατήρ ἐνῶ πρίν δέν ἦταν! Θά σήμαινε ὅτι ὁ Πατήρ ἐξαρτᾶται ἀπό κάτι χρονικό, ἄρα κτιστό. Καί δέν θά ἦταν δυνατόν νά λέγεται Πατήρ χωρίς νά ἔχει Υἱό.

Ὅσον ἀφορᾶ τά κτίσματα ὅμως, πού δέν εἶναι ἐκ τῆς οὐσίας Του, δέν μιλᾶμε πλέον γιά "προαιώνια" (ἄχρονη) γέννηση, ἀλλά γιά ἐν χρόνῳ κατασκευή. Καί ὅπως εἴδαμε στά παραδείγματά μας, γιά νά ὀνομαστεῖ κάποιος "μάστορας", δέν εἶναι ἀνάγκη νά ἔχει δημιουργήσει κάτι, ἀλλά καί μόνο ἡ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ νά τό κατασκευάσει, τόν καθιστά ΚΤΙΣΤΗ. Συνεπῶς, ΤΙΠΟΤΑ δέν ἀλλάζει στόν Θεό μέ τό νά δημιουργήσει ἐν χρόνῳ. Γιατί τή δυνατότητα νά δημιουργήσει τήν εἶχε ΑΧΡΟΝΩΣ. Ἦταν δυνάμει Δημιουργός προαιωνίως. Ἀλλά τό "δυνάμει" ἰσχύει μόνο γιά τήν ἔννοια τοῦ "κτίστη". Ἡ ἔννοια τοῦ Πατέρα, προϋποθέτει αὐτήν καθεαυτήν τήν γέννηση ΠΡΟΑΙΩΝΙΩΣ ΕΝΕΡΓΑ καί ὄχι δυνάμει.

Κι ἔτσι, ἀπαντώντας καί σέ αὐτό τό Ἀριανιστικό αἱρετικό ἄντ-ἐπιχείρημα, γίνεται γιά μία φορᾶ ἀκόμα ἀντιληπτή, ὄχι μόνο ἡ ἄγνοια καί ἡ προχειρότητα τῶν αἱρετικῶν, ἀλλά καί ὁ παραλογισμός τῶν ἀνθρωποποίητων δογμάτων τους, μέ λόγους ἀνθρώπινης σοφίας, καί ὄχι μέ λόγους Θείας Ἀποκάλυψης καί Σοφίας, ὅπως παρεδόθη ΑΠΑΞ στούς ἁγίους της Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας.