Κτίσθηκε η Σοφία του Θεού;

Στην απελπισμένη προσπάθειά τους οι Αριανιστές, να βρουν έστω και ένα εδάφιο της Αγίας Γραφής, που να ονομάζει τον Χριστό "κτίσμα", προσπαθούν να εκμεταλλευθούν λάθη μεταφράσεων αρχαίων της Παλαιάς Διαθήκης, όπως η μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο΄). Όμως ο Θεός πρόβλεψε, να υπάρχει εκτός από τη μετάφραση, και ο τύπος του εδαφίου στα Εβραϊκά, ώστε να πέφτουν στο κενό παρόμοιες νοθείες. Και μια τέτοια περίπτωση θα εξετάσουμε εδώ.

Η αναίρεση της παρερμηνείας

Ένα εδάφιο στο οποίο παραπέμπουν αυτοί που υποτιμούν ασεβώς τον Ιησού Χριστό από Κτίστη σε κτίσμα, είναι το: Παροιμίες 8/η: 22-25. Και ανεξαρτήτως του πώς το μεταφράζουν νεώτερες μεταφράσεις Αριανιστών, το εδάφιο λέει το εξής, κατά τη μετάφραση των Ο΄: «22 Κύριος έκτισέ με αρχήν οδών αυτού εις έργα αυτού, 23 προ του αιώνος εθεμελίωσέ με εν αρχή, προ του την γην ποιήσαι 24 και προ του τας αβύσους ποιήσαι, προ του προελθείν τας πηγάς των υδάτων, 25 προ του όρη εδρασθήναι, προ δε πάντων βουνών γεννά με».

Εκεί μιλάει η Σοφία του Θεού, που ΟΛΟΙ όσοι ομολογούν Χριστό, (Χριστιανοί και Αριανιστές), συμφωνούν ότι είναι ο Λόγος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός.

Λένε λοιπόν οι Αριανιστές: "Ορίστε! Να ένα εδάφιο, που δείχνει ότι ο Χριστός είναι "κτίσμα", επειδή λέει το εδάφιο, "Κύριος έκτισέ με". Εφόσον λοιπόν ο Θεός τον έκτισε, δεν είναι ο Χριστός ο Θεός, αλλά κτίσμα του Θεού".

Δεν είναι όμως έτσι! Η λέξη που υπάρχει στο πρωτότυπο Εβραϊκό κείμενο, στο εδάφιο 22, αντί για τη φράση: «Κύριος έκτισέ με», είναι το: «Γιαχβέ κανανί». Η λέξη «κανά», σημαίνει κυρίως: «Κτώμαι», και δεν σημαίνει: «κτίζω», όπως μεταφράσθηκε από τους Ο΄. Σημαίνει λοιπόν: «ο Γιαχβέ με απέκτησε», και κακώς μεταφράσθηκε έτσι στη μετάφραση των Ο΄ από το Εβραϊκό κείμενο.

Ως απόδειξη αυτής της εννοίας της λέξης «κανά», μπορούμε να δούμε και το χωρίο:

Ιερεμίας 39/λθ: 15: «έτι κτησθήσονται αγροί». Φυσικά οι αγροί δεν φτιάχνονται, αλλά "αποκτώνται".

Άρα μιλάει για «απόκτηση δια της γεννήσεως», όπως το διευκρινίζει ο Χριστός ακριβέστερα στο εδάφιο 25: «προ δε πάντων βουνών γεννά με». Μάλιστα το: «γεννά με» είναι σε χρόνο ΕΝΕΣΤΩΤΑ, και όχι σε Αόριστο. Αυτό δείχνει την αιώνια Υιότητα του Χριστού. Δείχνει ότι ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΡΧΗ, αλλά ανήκει στο άχρονο αιώνιο παρόν του Θεού.

Μάλιστα το εδάφιο δεν λέει ότι «έχει αρχή», αλλά ότι «τον απέκτησε εν αρχή». Ο Χριστός δεν είχε αρχή. Ήταν η αρχή των οδών του Θεού ο Ίδιος, όπως μας το διευκρινίζει η Καινή Διαθήκη. Γιατί αν και στα Εβραϊκά η λέξη: "αρχή" δεν έχει την έννοια του αρχηγού, την έχει στα Ελληνικά, όπου ονομάζεται: "αρχή". Δηλαδή από τη στιγμή που απέκτησε έννοια ο χρόνος, ο Χριστός, το δεύτερο πρόσωπο της Θεότητας, ήταν ΗΔΗ η Αρχή των οδών του Θεού. Στην Καινή Διαθήκη αυτό φαίνεται καθαρά, καθώς εκεί στη λέξη: "αρχή", δίνεται και η έννοια του "αρχηγού". Ας δούμε ένα παράδειγμα: Αποκάλυψις 3/γ: 14: "Τάδε λέγει ο Αμήν, ο μάρτυς ο πιστός και αληθινός, η αρχή της κτίσεως του Θεού"

Γράφει μάλιστα: «προ του αιώνος εθεμελίωσέ με εν αρχή», κάτι που σημαίνει ότι ήδη και χωρίς το χρόνο, ο Χριστός είχε γεννηθεί από τον Πατέρα. Και «εν αρχή» ήδη ήταν ο Χριστός «εγκατεστημένος». Πώς θα μπορούσε άλλωστε να έχει αρχή «προ του αιώνος»; Με άλλα λόγια, είναι ΑΧΡΟΝΟΣ, άρα ΑΝΑΡΧΟΣ. Το ίδιο το εδάφιο που χρησιμοποιούν οι Αριανιστές για να πουν ότι ο Χριστός είναι «κτίσμα» και έχει αρχή, αντιθέτως λέει ότι είναι ΑΝΑΡΧΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΝΗΜΑ.

Η λέξη: "κανά" (αποκτώ)

Ας δούμε όμως, πώς είναι το εδάφιο αυτό, στο ίδιο το Εβραϊκό (Μασοριτικό) κείμενο. (Θυμίζουμε, ότι στα Εβραϊκά, το κείμενο διαβάζεται από τα δεξιά προς τα αριστερά. Επίσης να πούμε, ότι με κόκκινο, σημειώνουμε τις λέξεις που μας ενδιαφέρουν, και με έντονο κόκκινο, τη βασική λέξη που χρησιμοποιούν οι Αριανιστές):

Εβραϊκό Μασοριτικό:

יְהוָה קָנָנִי רֵאשִׁית דַּרְכּוֹ קֶדֶם מִפְעָלָיו מֵאָז
מֵעוֹלָם נִסַּכְתִּי מֵרֹאשׁ מִקַּדְמֵי־אָרֶץ
בְּאֵין־תְּהֹמוֹת חוֹלָלְתִּי בְּאֵין מַעְיָנוֹת נִכְבַּדֵּי־מָיִם
בְּטֶרֶם הָרִים הָטְבָּעוּ לִפְנֵי גְבָעוֹת חוֹלָלְתִּי

Ανάλυση των λέξεων:

יְהוָה = Γιαχβέ.

קָנָנִי = (κανάνι) με απέκτησε, εκ του ρήματος קָנָא (κανά) που θα πει αποκτώ, αγοράζω + το επίθεμα του 1ου ενικού προσώπου.

רֵאשִׁית = (ρεσίτ) αρχή. Σημείωση: το βιβλίο της Γενέσεως στα εβραϊκά ονομάζεται μπερεσίτ, επειδή έτσι ξεκινάει ο πρώτος του στίχος (η πρόθεση «μπε» που σημαίνει «εν, μέσα» + τη λέξη «ρεσίτ»).

דַּרְכּוֹ = (νταρκό) οδού του (από τη λέξη «ντέρεχ» που σημαίνει «οδός» + την επέκταση του κτητικού 3ου ενικού προσώπου, συνήθως «ο»)

Όσον αφορά τώρα ιδιαίτερα το ρήμα קָנָא (κανά) που μας ενδιαφέρει περισσότερο, διαβάζουμε στο λεξικό της εβραϊκής:

קָנָא

1. λαμβάνω, αποκτώ, κατέχω, π.χ. Γένεσις 25:10, 33:19, 47:19, Δευτερονόμιο 32:6, Λευιτικό 22:11, 25:24, 27:24, Ψαλμός 78:54, Έξοδος 15:16, Α’ Παραλειπομένων 21:24.

2. (σε ποιητικά σημεία μόνο) περί του Θεού ως δημιουργού, π.χ. Γένεσις 14:19-22, Ψαλμός 139:3, Παροιμίες 8:22

3. (σε ποιητικά σημεία μόνο) περί του Θεού ως θαυμασίως λυτρώνοντα τον λαόν Του, π.χ. Ησαΐας 11:11, Ψαλμός 74:2

4. για απόκτηση σοφίας, π.χ. Παροιμίες 1:5, 4:5-7, 15:32, 16:16, 17:16, 18:15, 19:8, 23:23

5. αγοράζω, π.χ. Έξοδος 21:2, Γένεσις 47:22, Ιεζεκιήλ 7:12, Παροιμίες 20:14 (και σε παθητική φωνή Ιερεμίας 32:43 και Ζαχαρίας 13:5)

Από τα παραπάνω, είναι εμφανές ότι η εκμετάλλευση του μεταφραστικού λάθους των Εβδομήκοντα, όχι μόνο δεν αποτελεί πρόσφορο έδαφος για παρερμηνείες Αριανιστών, αλλά αντίθετα τους εκθέτει ακόμα περισσότερο, καθώς το μόνο που λέει το χωρίο αυτό, είναι ότι η Σοφία και Λόγος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός, ΗΤΑΝ ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΠΡΟ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ, ΚΑΙ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΑΧΡΟΝΩΣ.

Το "κανά" με την έννοια "διαμορφώνω"

Είναι δε σημαντικό, να πούμε ότι όταν η Αγία Γραφή μιλάει για «κτίσμα», χρησιμοποιεί συνήθως άλλες λέξεις, και όχι τη λέξη «κανά», η οποία δεν χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή με την έννοια «κτίζω», αλλά με την έννοια: "διαμορφώνω".

Το ρήμα «κανά» (קנה) έχει ως κύρια σημασία την «παίρνω, αποκτώ, αγοράζω, προμηθεύομαι». Χρησιμοποιείται όμως και με την έννοια του «μορφώνω, διαμορφώνω» σε ορισμένες περιπτώσεις όπως στους παρακάτω στίχους:

Γένεσις 14:19

«και ευλόγησε τον Άβραμ και είπεν: "Ευλογημένος Άβραμ τω Θεώ τω Υψίστω, ος έκτισε τον ουρανόν και την γην".

«וַֽיְבָרְכֵ֖הוּ וַיֹּאמַ֑ר בָּר֤וּךְ אַבְרָם֙ לְאֵ֣ל עֶלְי֔וֹן קֹנֵ֖ה שָׁמַ֥יִם וָאָֽרֶץ׃»

Ομοίως Γένεσις 14:22:

«είπε δε Άβραμ προς τον βασιλέα Σοδόμων: "Εκτενώ την χείρά μου προς Κύριον τον Θεόν τον Ύψιστον, ος έκτισε τον ουρανόν και την γην".»

«וַיֹּ֥אמֶר אַבְרָ֖ם אֶל־מֶ֣לֶךְ סְדֹ֑ם הֲרִמֹ֨תִי יָדִ֤י אֶל־יְהוָה֙ אֵ֣ל עֶלְי֔וֹן קֹנֵ֖ה שָׁמַ֥יִם וָאָֽרֶץ׃»

Δευτερονόμιον 32:6

«Ταύτα Κυρίω ανταποδίδοτε; Ούτω λαός μωρός και ουχί σοφός; Ουκ αυτός ούτός σου πατήρ εκτήσατό σε και εποίησέ σε και έπλασέ σε;»

«לְיְהוָה֙ תִּגְמְלוּ־זֹ֔את {ס} עַ֥ם נָבָ֖ל וְלֹ֣א חָכָ֑ם {ר}
הֲלוֹא־הוּא֙ אָבִ֣יךָ קָּנֶ֔ךָ {ס} ה֥וּא עָֽשְׂךָ֖ וַֽיְכֹנְנֶֽךָ׃ {ר}»

Ψαλμοί 138:13 (139:13 στο Εβραϊκό)

«ότι συ εκτήσω τους νεφρούς μου, Κύριε, αντελάβου μου εκ γαστρός μητρός μου»

«כִּֽי־אַ֭תָּה קָנִ֣יתָ כִלְיֹתָ֑י תְּ֝סֻכֵּ֗נִי בְּבֶ֣טֶן אִמִּֽי׃»

Ας σχολιάσουμε τώρα τα παραπάνω εδάφια αλλά και τις γενικότερες χρήσεις του קנה. Στα πρώτα τέσσερα παραδείγματα δεν υπάρχει κάτι που να αφήνει την έννοια «δημιουργώ» ως αδιαμφισβήτητη. Ο Θεός στη Γένεση παρουσιάζεται ως ο διαμορφώνων τον ουρανό και τη γη, στο Δευτερονόμιο ως ο διαμορφώνων τον Ισραήλ και στους Ψαλμούς ως ο διαμορφώνων τους νεφρούς. Όχι πως ο Θεός δεν είναι ο δημιουργός του ουρανού και της γης, του Ισραήλ και των νεφρών, αλλά μ’αυτήν την έννοια είναι δημιουργός όλων των πραγμάτων, δεν μπορούμε όμως να μεταφράζουμε κάθε εβραϊκό ρήμα με το «δημιουργώ».

Ακόμη όμως και αν θεωρήσουμε (έστω και βεβιασμένα) την έννοια «δημιουργώ» ως αποδεκτή για τις πρώτες περιπτώσεις, όσον αφορά τις Παροιμίες υπάρχει μία σημαντική διαφορά. Δε μιλάμε πλέον στις Παροιμίες για ένα άκτιστο ή αόριστο μόρφωμα, όπως ο ουρανός, η γη, τα νεφρά, ή το έθνος του Ισραήλ, αλλά για ένα ΠΡΟΣΩΠΟ. Και, όπως συμβαίνει σε όλες τις γλώσσες, όταν ένα ρήμα αναφέρεται σε πρόσωπα από τη μία και αντικείμενα από την άλλη, συνήθως έχει διαφοροποιημένη έννοια.

Αλλά ακόμα και αν υποθέσουμε ότι η λέξη: "κανά" μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πρόσωπα ΚΑΙ ως: "κτίζω", εκτός από την έννοια: "αποκτώ", και πάλι, γιατί θα έπρεπε να δεχθούμε την έννοια αυτή, και όχι την έννοια "αποκτώ" που είναι και αυτή αποδεδειγμένη έννοια της λέξης; Πολύ δε περισσότερο, όταν με τη λέξη: "αποκτώ" ερμηνεύει το εδάφιο η Εκκλησία του Χριστού, που είναι "ο στύλος και το εδραίωμα της αληθείας"; (Α΄ Τιμ. 3/γ: 15).

Συνεπώς, όσες "χάρες" και αν τους κάνουμε, με αυτό το χωρίο δεν είναι δυνατόν οι Αριανιστές να στηρίξουν την έννοια του "κτίσματος" για τον Χριστό αδιαμφισβήτητα.

Η λέξη: "θεμελίωσε"

Ακόμα και η λέξη που στη μετάφραση Ο΄ μεταφράζεται ως "θεμελίωσε", μια λέξη δηλαδή που εμείς οι Έλληνες χρησιμοποιούμε στα κτίσματα, στα Εβραϊκά, δεν έχει σχέση με αυτή τη μετάφραση. Μάλιστα, ακόμα και προκατειλημμένες Αριανιστικές μεταφράσεις, όπως η ΜΝΚ της εταιρίας Σκοπιά, αποδίδουν τη φράση αυτή ως: "Από τους αιώνες είμαι τοποθετημένη στη θέση μου". Άρα δεν συνιστά επιχείρημα κατά της κτιστότητας του Χριστού.

Πιο συγκεκριμένα, περί της λέξης: "θεμελίωσε", ισχύει η εξής ανάλυση για τις Παροιμίες 8/η: 23 από το Εβραϊκό κείμενο:

מֵעוֹלָם נִסַּכְתִּי מֵרֹאשׁ

Διαβάζεται: "Μεολάμ νισσάχτι μερός"

Η μετάφραση των Εβδομήκοντα το μεταφράζει ως εξής: "προ του αιώνος εθεμελίωσέ με εν αρχή".

Αλλά η σωστή απόδοση είναι: "από την αιωνιότητα με κατέστησε από την αρχή"

Ανάλυση:

מֵעוֹלָם = (μεολάμ) από την αιωνιότητα, από πάντα (πρόθεση «μιν» = από + «ολάμ» = αιώνιος, αιωνιότητα).

נִסַּכְתִּי = (νισσάχτι) από το ρήμα «νασάχ» (נָסַךְ) που σημαίνει «ορίζω, εγκαθιστώ».

מֵרֹאשׁ = (μερός) από αρχής (πρόθεση «μιν» = από + «ρος» = αρχή, από εδώ βγαίνει και το «ρεσίτ»).

Για να δούμε τη χρήση της λέξης αυτής, ως παράδειγμα, να πούμε ότι το "νασάχ" χρησιμοποιείται και στον Ψαλμό 2/β:6:

«Εγώ δε κατεστάθην βασιλεύς υπ' αυτού επί Σιών όρος το άγιον αυτού» [ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΚΤΙΣΗ ΥΛΙΚΟΥ]

Υπάρχουν και εναλλακτικές σημασίες του ρήματος (όχι όμως στο Niphal stem με το οποίο χρησιμοποιείται εδώ), οι οποίες περιλαμβάνουν τις «εκχέω» πνεύμα (Ησαΐας 29:10), «εκχέω» υγρό ως θυσία (Ησαΐας 30:1, Ωσηέ 9:4) και «εκχέω» μέταλλα για να φτιάξω είδωλα (Ησαΐας 40:19, 44:10).

Τι λέει λοιπόν το εδάφιο; Λέει το εξής: «Ο Κύριος με απέκτησε από αρχής των οδών του στα έργα Του. Και πριν την κτίση και τον χρόνο ήδη ήμουν εκεί». Γι’ αυτό καταλήγει με τη φράση σε διαρκή Ενεστώτα: «γεννά με». Για να δείξει ότι για τον Χριστό, δεν υπάρχει χρόνος, αλλά ένα διαρκές "παρόν".

Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε, ότι μιλάμε για τον Λόγο και Σοφία του Θεού. Δηλαδή αν ο Λόγος και Σοφία του Θεού είχε αρχή, "πριν" τον δημιουργήσει (κατά τους Αριανιστές), ο Θεός ήταν "ά-λογος" και "ά-σοφος"; Σε τέτοια αδιέξοδα οδηγεί η αίρεση.